Dom off-grid – czy to możliwe w Polsce?
- Aktualności, Trendy i wydarzenia branżowe
Autorka: mgr Martyna Marlikowska
Wsparcie merytoryczne: dr inż. Krzysztof Bartczak
Właśnie, czy to rzeczywiście możliwe, aby w sensowny dla portfela sposób zbudować dom off-grid w Polsce? Czy jest dostępna instalacja dedykowana domkom jednorodzinnym, mieszkaniom a może skierowana wyłącznie do montażu w domkach letniskowych? Jakie są aktualne wymagania prawne dla instalacji off grid? Sprawdźmy, jaki jest stan rzeczy na dzień dzisiejszy. Spokojnie. Jeśli jeszcze nie wiesz, co to oznacza w pełni, to zostań z nami – przeprowadzimy Cię przez temat fotowoltaiki, magazynów energii, systemu on-grid i instalacji off-grid krok po kroku, a w ostatnim akapicie znajdziesz naszą rekomendację, jak zacząć. Zaczynamy!
Spis treści
Czym jest off-grid?
Zacznijmy od tego, co znaczy off-grid. Z języka angielskiego “grid” oznacza “sieć”. W tym przypadku sieć elektryczną. Off-grid, co można się już domyślać, oznacza panele “poza siecią”. Chyba nie jesteśmy w stanie na ten moment wyobrazić sobie takiego domu w Polsce. Czujemy jednak w trzewiach, że w obecnych czasach zaoszczędziłoby nam to wielu problemów finansowych i dało bezpieczeństwo. Bezpieczeństwo niezależności. Kolejne pandemie, przeciążenia sieci elektroenergetycznej, widmo kolejnych podwyżek cen energii elektrycznej powodują wzrost naszego lęku. Pojawia się pytanie: co dalej? Jaka technologia może nas przygotować do zmian, których niebawem będziemy doświadczać, a właściwie już doświadczamy?
System off-grid rozwiązaniem idealnym?
Wydaje się, że tak, pomijając kwestię wysokich kosztów. Budowa domu samowystarczającego to szczyt myśli technologicznej i wspomnianego bezpieczeństwa. Czy off-grid w Polsce jest dostępny dla każdego? Jeszcze nie. Ale z każdym rokiem będzie tego typu projektów coraz więcej. Możemy się spodziewać istnej rewolucji w tym temacie. Już teraz dostępne są zestawy off-grid do montażu na działce ROD, ale czy budowa domu mieszkalnego zasilanego jedynie odnawialną energią jest możliwa? Na czym polega dom off-grid? Jaka instalacja jest potrzebna, aby móc funkcjonować poza siecią elektroenergetyczną? Jak zacząć przygodę z systemem pobierania energii bez udziału sieci energetycznej?
Instalacja fotowoltaiczna OFF-grid i ON-grid
Jeśli śledzisz newsy w branży fotowoltaicznej fotowoltaicznej, to zdajesz sobie sprawę, że od 1 kwietnia 2022 roku weszła w życie nowa ustawa. Fotowoltaika on grid (współpracująca z siecią) stała się rzekomo mniej opłacalna niż przed rokiem 2022. To nie prawda, gdy na temat popatrzymy wąskotorowo. Transformacja na rynku rozliczeń fotowoltaiki nastąpiła, aby dotychczasowych i przyszłych prosumentów skierować ku autokonsumpcji i magazynowaniu energii.
Ludzie dalej decydują się na alternatywne pozyskiwanie energii na nowych zasadach, bo jest to kierunek przyszłości – instalacje odnawialnych źródeł energii (OZE) zawsze będą najlepszym rozwiązaniem przynoszącym oszczędności. Panele fotowoltaiczne dalej produkują prąd i zmniejszają rachunki, przy czym nadwyżki energii elektrycznej nie są już przechowywane w sieci, a potem odbierane (1 kWh wyprodukowana przez prosumenta wymieniana była na pobór 0,7-0,8 kWh), tylko sprzedawane i kupowane po rynkowej cenie sprzedaży energii elektrycznej (RCEm).
Systemy ON-GRID - przed i po 1 kwietnia 2022
Net-metering (ON-grid)
System fotowoltaiki on-grid oznacza, że panele PV przynależą do sieci – gdy instalacja fotowoltaiczna wyprodukuje nadwyżkę energii, to przekazuje ją do elektrowni, aby następnie pobrać ją w momencie większego zapotrzebowania, np. nocą.
Prosument, to słowo, które pojawia się często w kontekście fotowoltaiki. Oznacza producenta-konsumenta (cóż za fantastyczne połączenie), który na własny użytek wytwarza energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii. Co istotne, trzeba pamiętać, aby nie wytworzyć jej więcej niż 50 kw, bo wtedy traci prawa i tytuł prosumenta.
W przypadku on grid przed 1 kwietnia 2022 prosument mógł nadwyżki magazynować w sieci energetycznej i wykorzystywać je wtedy, gdy energii słonecznej jest mniej. Tak zwany system opustów będzie obowiązywał jeszcze przez 15 lat każdego, kto złożył wniosek do Operatora Sieci Dystrybucyjnej najpóźniej 31 marca 2022 roku. Od 1 kwietnia nowych prosumentów zaczął obowiązywać nowy sposób rozliczania – net-billing. Na czym on polega?
Net-billing (ON-grid)
W tym systemie on-grid panele fotowoltaiczne po wytworzeniu nadwyżki energii elektrycznej “sprzedają ją” elektrowni po rynkowej cenie sprzedaży energii elektrycznej – miesięcznej (RCEm). Gdy jednak panele fotowoltaiczne nie nadążają z produkcją energii elektrycznej, wtedy prosument pobiera ją za opłatą od dostawcy energii. Rozliczenie fotowoltaiki następuje przy pomocy indywidualnego konta w przeciągu 12 miesięcy od dnia zgromadzenia środków na koncie.
Czym jest dom off-grid i jak działa instalacja off-grid?
Jak już wiemy, w tym przypadku domowy system fotowoltaiczny nie jest podłączony do sieci energetycznej. Gdzie w takim razie trafiają nadwyżki energii? Co w sytuacji, gdy nie starcza na bieżące potrzeby? Odpowiedź kryje się w magazynach energii. Są to niejako baterie kumulujące energię na czas, gdy instalacja fotowoltaiczna off-grid nie jest w pełni wydajna – np. nocą.
Rekomenduje się, aby instalacja fotowoltaiczna off-grid nie była montowana na skośnym dachu, tylko na gruncie lub płaskim dachu. Jest to bezpieczniejsze rozwiązanie z łatwiejszym dostępem a dodatkowo dzięki dodatkowemu zastosowaniu trackerów fotowoltaicznych można rotować instalacją ręcznie lub automatycznie w najbardziej optymalnym kierunku ku słońcu. W końcu fotowoltaice przyświeca jeden cel – być jak najbardziej wydajną.
Zdajemy sobie sprawę, że po zachodzie słońca oraz w trakcie pochmurnych okresów w ciągu roku promieni słonecznych jest mniej i fotowoltaika musi korzystać z akumulatorów – magazynu energii. Te magazyny są niczym bank energii, a jak to w banku – nie jest tanio. Obecnie instalacja fotowoltaiczna off-grid jest sporo droższa od systemu on-grid, a cena jej montażu jest o 50% wyższa. Jednak sytuacja na świecie będzie od nas wymagała podejmowania kolejnych kroków w kierunku samowystarczalności i bezpieczeństwa w tym zakresie. Możemy się spodziewać nieuniknionego rozwoju w tym kierunku.
Co jeszcze w praktyce oznacza off-grid? Obowiązkowo dom musi być wyposażony w pompę ciepła i wcześniej wspomniane akumulatory żelowe lub litowo-jonowe (znacznie nowocześniejsze), które są w stanie zmagazynować odpowiednią ilość energii na zapewnienie pełnego zapotrzebowania. Oczywiście nie możemy zapomnieć o panelach PV umieszczonych na tzw. trackerach lub na wiacie typu carport. Taki system wymaga miejsca – działki własnościowej lub ogrodu. Im większy dom, tym wzratsa konieczność dopasowania większej mocy instalacji off-grid i przeznaczenia większej powierzchni na jej umiejscowienie.
Dom off-grid w Polsce
System off-grid ma swoje wady i zalety, co powoduje, że w Polsce nie jest to jeszcze popularne rozwiązanie, choć zainteresowanie pytających wzrasta. Po zmianach z kwietnia 2022 roku ludzie na nowo muszą zrozumieć on-grid, a instalację off-grid odkryć i pokochać.
Wady off-grid - czy przewyższają zalety?
Pomijając fakt, że na ten moment instalacji off-grid nie podjąłby się przeciętny Kowalski ze względu na brak zasobności portfela, nowatorskość projektu oraz brak przestrzeni na jej umieszczenie, to jest jeszcze kilka aspektów, o których warto wiedzieć, zanim postawi się na tego typu instalacje. W pierwszej kolejności chodzi o potrzebę magazynowania energii, konieczność cyklicznej wymiany akumulatorów i systematycznego ładowania baterii, co łączy się z dużym zaangażowaniem prosumenta i wysokimi kosztami zakupu.
Zwróćmy jednak uwagę na zalety – nieocenione:
niezależność energetyczna,
stałe koszty wytwarzania prądu – brak niespodzianek,
prosument jest w stanie wykorzystać całą zgromadzoną energię elektryczną (przy dostawie prądu w systemie on-grid mamy obecnie ustawowo większe ograniczenia w tym zakresie),
inwestycja na pewno zwróci się po latach – maksymalnie po 10.
Jeśli mamy środki finansowe i chcielibyśmy je mądrze zainwestować, to inwestycja w fotowoltaikę i system off-grid wydaje się jak najbardziej racjonalna.
Instalacja off-grid - wymagania prawne
Bardzo istotną zaletą jest także brak konieczności posiadania pozwolenia na off-grid. Prawo budowlane pozwala na budowę tego typu instalacji o mocy nie większej niż 50 kW na własny użytek.
Przykładem prekursora w Polsce w tej dziedzinie jest pan Piotr Sejfried, który zbudował dla siebie posiadłość off-grid. Cały proces udokumentował na filmach umieszczonych na platformie Youtube. Był także gościem w wielu publicznych dyskusjach na temat fotowoltaiki. Użył, co prawda, akumulatorów żelowych, zamiast litowo-jonowych do magazynowania energii, ale w momencie podejmowania decyzji te drugie były trzykrotnie droższe. Zachęcamy do zapoznania się z historią Pana Piotra, który w klarowny sposób opowiada, z czym trzeba się mierzyć przy takiej technologii, jak instalacja off. Czas pracy, jaki poświęcił tej dziedzinie, zbliżyła go do ukończenia doktoratu. I nie jest to sarkazm, a jego marzenie jeszcze z dzieciństwa, które obecnie realizuje.
Systemy off-grid w Polsce - droga ku niezależności energetycznej
Instalacja off-grid nie jest połączona z siecią elektroenergetyczną, ale dla pełnego działania potrzebuje kilku kluczowych komponentów: instalacji fotowoltaicznej + inwertera (falownika), pompy ciepła, magazynu energii, a czasem i magazynu ciepła oraz kolektorów słonecznych. Na ten moment to angażująca i kosztowna inwestycja, w którą trudno wejść od razu, dlatego najlepszym rozwiązaniem będzie pierwszy krok ku niezależności energetycznej. Warto zacząć od montażu paneli fotowoltaicznych na dachu lub na gruncie, rozważyć wymianę tradycyjnego pieca na pompę ciepła oraz montaż magazynu energii, którego ceny wciąż spadają. Najlepiej pytać u źródła – specjaliści z EasyOZE z pewnością odpowiedzą na wszystkie pytania.
W przypadku nowopowstających budynków jest łatwiej – wtedy warto nastawić się na projekt energooszczędności i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w pełni.
Komentatorzy wskazują na rozwój systemu off-grid w najbliższych latach, jednak warto na to patrzeć jak na cel naszej podróży do pełnej niezależności energetycznej. Warto trzymać rękę na pulsie, wziąć pod uwagę wszystkie wady i zalety off-grid, a następnie podążać małymi krokami w kierunku samowystarczalności.
JAK ZROBIĆ PIERWSZY KROK KU NIEZALEŻNOŚCI ENERGETYCZNEJ?
- Sprawdź, ile to Cię może kosztować. Skorzystaj z bezpłatnego kalkulatora fotowoltaiki lub kalkulatora pompy ciepła. Wyniki zobaczysz od razu.
- Następnie kliknij i pobierz darmowy RAPORT OZE. W ten sposób otrzymasz także niezobowiązującą ofertę, z której dowiesz się, ile będzie Cię to kosztowało wraz z dofinansowaniem. Zaznacz w uwagach, jeśli dodatkowo jesteś zainteresowany magazynem energii.
- Pomiń pierwsze dwa kroki, jeśli chcesz od razu zadzwonić do sprawdzonej firmy i poprosić o niezobowiązującą ofertę. Sprawdź firmę, która zajmuje się doborem, zakupem i montażem instalacji OZE w całej Polsce: EasyOZE – tel. +48 504 105 826, biuro@easyoze.pl, easyoze.pl, a jeśli chcesz dowiedzieć się jeszcze więcej i poznać rzetelną firmę fotowoltaiczną “od kuchni” kliknij – tutaj.
